اربعین
حضرت امام(ره) نسبت به دستههای عزاداری و تظاهرات دربارۀ اباعبدالله الحسین(ع) عنایت ویژهای دارند و اصلاً آثار مجالس محدودِ زیر سقف یا زیارت عاشوراهای خانگی را در آن حدّ و اندازه نمیدانند. ایشان میفرمایند: «سیدالشهدا را این گریهها حفظ کرده است و مکتبش را این مصیبتها و داد و قالها حفظ کرده؛ این سینهزنیها و این دستجات، و عرض میکنم اینها حفظ کرده. اگر فقط مقدّسى بود و توى اتاق و توى خانه مینشست براى خودش و هى زیارت عاشورا میخواند و تسبیح میگرداند، نمانده بود چیزى، هیاهو میخواهد. هر مکتبى هیاهو میخواهد، باید پایش سینه بزنند، هر مکتبى تا پایش سینهزن نباشد، تا پایش گریهکن نباشد، تا پایش توى سر و سینه زدن نباشد، حفظ نمیشود.»(صحیفۀ امام/8/526)
همانطور که امروز میبینید، اوج دستههای عزاداری و تظاهرات دربارۀ امام حسین(ع) در پیادهروی اربعین دیده میشود. اگر کسی با نگاهها و بیانات حضرت امام(ره) آشنا باشد، به اسرار اجتماعی، سیاسی و جهانیِ اربعین پیخواهد برد. کمااینکه اگر کسی با کلمات اهلبیت(ع) آشنا باشد، میتواند به اسرار معنوی و اسرار اجتماعی، سیاسی و جهانیِ پدیدۀ اربعین پی ببرد.
امام(ره): اهلبیت(ع) از همان اول نقشه داشتند که با اشک برای حسین(ع) چه قدرتی میتوان ایجاد کرد
حضرت امام(ره) میفرمود، اینهمه ثواب برای امور مربوط به عزای امام حسین(ع)-مثلاً اینکه برای یک قطره اشک اینقدر ثواب قرار دادهاند- معنایش این است که اهلبیت(ع) از همان اول نقشه داشتند که با این اشک، چه قدرتی میتوان ایجاد کرد. (چرا خداوند تبارک و تعالى براى اشک و حتى یک قطره اشک و حتى تباکى، آنقدر ثواب داده است؟ کم کم مسأله از دید سیاسىاش معلوم میشود…مهم آن جنبه سیاسى است که ائمه ما در صدر اسلام نقشهاش را کشیدهاند که تا آخر باشد و آن، این [که] اجتماع تحت یک بیرق، اجتماع تحت یک ایده و هیچ چیز نمىتواند این کار را به مقدارى که عزاى حضرت سید الشهدا در او تأثیر دارد، تأثیر بکند؛ صحیفه امام/16/344)
شما این تحلیل حضرت امام(ره)-دربارۀ ثواب یک قطره اشک- را در کنار فرمایش امام حسن عسکری(ع) دربارۀ زیارت اربعین قرار دهید که آنرا یکی از پنج علامت مؤمن بیان فرمودهاند.(عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ… وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ؛ تهذیب الاحکام/6/52) امام حسن عسکری(ع) آخرین امام حاضر بودند که پیامهای خود را بهطور مستقیم به شیعیان میدادند و ایشان قطعاً میدانستند این سخنشان-که در واقع یک میعادگاه برای عزاداران و زوار حسین(ع) مشخص کردهاند- در آینده میلیونها مجری پیدا خواهد کرد و روزی خواهد رسید که دهها میلیون نفر در ایام اربعین در بیابانها به سوی کربلا حرکت خواهند کرد.
برخی از پنج موردی که امام حسن عسکری(ع) بهعنوان علائم مؤمن برشمردند، خیلی فراگیر است؛ مثل آن اموری که مربوط به نماز است، مانند بلند گفتن بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم. برخی مواردش هم خیلی جزئی است، مثل انگشتر به دست راست کردن، که یک آدابی است که مسألۀ چندان حیاتیای نیست. بعد یکدفعهای در بین اینها زیارت اربعین را هم قرار دادهاند.(عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ فِی الْیَمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم؛ تهذیب الاحکام/6/52)
واقعاً مردم اگر این پنج ویژگی را به عنوان علائم مؤمن، شروع کنند به رعایت کردن، اثر اربعین قابل مقایسه با بقیۀ موارد نیست. اما چرا حضرت اربعین را لابهلای این چند مشخصات جزئیتر و سهلالوصولتر قرار دادهاند؟ شاید علتش این باشد که حضرت خواستهاند این پیام را پنهان کنند. ایشان در این حدیث شریف پیامی دادهاند که این پیام باید بماند و به وقت خودش اجرا شود. لذا آن را در بین توصیههای سادۀ دیگر، پنهان کردهاند تا هر کسی از دشمنان که این را دید، متوجه نشود که این چه نقشهای است و چه سخن عظیمی پشت سر آن نهفته است؟ بنده تصور میکنم که این یک نوع پنهانکاری است تا پیام حضرت در زمان مورد نظر، به دوستان و شیعیان برسد و آنها اجرا کنند. و الان همان زمان است. چون اگر بخواهد پیادهروی میلیونی صورت بگیرد، دولتها باید پای این کار بیایند. و الان میبینید که دولتها پای این کار آمدهاند. حتی ملتها و اقوام و هیاتها باید پای این کار باید بیایند.
روا نیست محب امام حسین(ع) برای اربعین کم بگذارد/ اربعین در خانۀ تک تک ما را زده
———————-
حجت الاسلام پناهیان
مریم شیرمردان